चीनको नयाँ एआई च्याटबट डिप सिक (DeepSeek) ले विश्वभर छाडेको छापले प्रविधि क्षेत्रमा ठूलो चर्चा बटुलिरहेको छ। यो एपले अमेरिकाको लोकप्रिय च्याटजीपीटीलाई पनि पछाडि पारेको छ। तर, यसले प्रयोगकर्ताहरूको डेटा सङ्कलन गर्ने तरिका र गोपनीयता नीतिहरूले चिन्ता पनि बढाएको छ।

डिप सिक के हो?
डिप सिक एक कृत्रिम बुद्धिमत्ता (एआई) आधारित च्याटबट हो, जसले प्रयोगकर्ताहरूको प्रश्नहरूको जवाफ दिन्छ र विभिन्न कार्यहरू गर्न सक्छ। यसले च्याटजीपीटीजस्तै काम गर्छ, तर यसको गति र सटीकताको कारण यो धेरै लोकप्रिय बन्दै गएको छ। यसलाई चीनको ग्वाङ्दुङ प्रान्तमा जन्मिएका प्रविधि उद्यमी लियाङ वेन्फङले विकास गरेका हुन्।

डिप सिक किन चर्चामा छ?
डिप सिकले अमेरिका र यूके जस्ता देशहरूमा धेरै डाउनललोड पाएको छ। यसले गत सातामात्र ३० लाख डाउनलोड हासिल गरेको छ, जसमध्ये ८०% मात्रै अघिल्लो सातामा भएको हो। यसले यसलाई यसको प्रतिस्पर्धीहरूभन्दा तीन गुणा बढी लोकप्रिय बनाएको छ।

तर, यसले प्रयोगकर्ताहरूबाट ठूलो मात्रामा व्यक्तिगत डेटा सङ्कलन गरेको आरोप लागेको छ। यसले प्रयोगकर्ताहरूको इमेल ठेगाना, फोन नम्बर, जन्म मिति, टेक्स्ट, अडिओ, च्याट इतिहास, फोनको मोडल, अपरेटिङ प्रणाली, आइपी ठेगाना, र कीस्ट्रोक प्याटर्न जस्ता विवरणहरू सङ्कलन गर्छ। यो डेटा चीनमा रहेका सर्भरहरूमा जम्मा गरिन्छ भन्ने आरोप छ।

गोपनीयताको चिन्ता
डिप सिकले आफ्नो गोपनीयता नीतिमा उल्लेख गरे अनुसार, यसले सङ्कलन गरेको डेटा सेवाप्रदायक, विज्ञापन साझेदार, र व्यापारिक समूहहरूलाई हस्तान्तरण गर्न सक्छ। यसले प्रयोगकर्ताहरूको गोपनीयताको बारेमा चिन्ता बढाएको छ। विशेषज्ञहरूले यसले प्रयोगकर्ताहरूको डेटा कसरी प्रयोग गर्छ भन्ने बारेमा धेरै अनुत्तरित प्रश्नहरू रहेको बताएका छन्।

डिजिटल गोपनीयता विशेषज्ञ लरेन हेन्ड्री पार्सन्सले भने अनुसार, “डिप सिकले धेरै डेटा सङ्कलन गर्छ, र यसले प्रयोगकर्ताहरूलाई आफ्नो गोपनीयताको बारेमा सचेत हुन आग्रह गर्छ।”

अमेरिका र यूकेमा प्रतिक्रिया
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले डिप सिकलाई “जागा हुने घण्टी” भनेका छन्, तर उनले यसले राष्ट्रिय सुरक्षामा खतरा दिएको देखिएको छैन भनेका छन्। उनको भनाइ अनुसार, यसले लागत घटाएको र यो अझै राम्रो हुन सक्ने देखिन्छ।

यूकेको डेटा नियामक इन्फर्मेशन कमिश्नरको कार्यालयले एआई मोडलहरूले प्रयोगकर्ताहरूको डेटा प्रयोग गर्ने तरिकाको बारेमा स्पष्टता मागेको छ। उनीहरूले जेनरेटिभ एआई बनाउने र परिचालन गर्नेहरूले प्रयोगकर्ताहरूलाई आफ्नो डेटाको प्रयोगबारे स्पष्ट जानकारी दिनुपर्ने र उनीहरूको अधिकारको बारेमा जागरूक गराउनुपर्ने बताएका छन्।

नेपालीहरूले के बुझ्नुपर्छ?
नेपालमा पनि एआई प्रविधिको प्रयोग बढ्दै गएको छ। डिप सिक जस्ता एपहरूले धेरै सुविधा दिन सक्छन्, तर प्रयोगकर्ताहरूले आफ्नो डेटाको सुरक्षाको बारेमा सचेत रहनुपर्छ। यस्ता एपहरूले सङ्कलन गरेको डेटा कहाँ र कसरी प्रयोग गरिन्छ भन्ने बारेमा जानकारी लिनुपर्छ।

निष्कर्ष
डिप सिकले एआई प्रविधिमा ठूलो प्रगति गरेको छ, तर यसले सङ्कलन गरेको डेटा र यसको गोपनीयता नीतिहरूबारे धेरै प्रश्नहरू उठेका छन्। नेपालीहरूले यस्ता एपहरू प्रयोग गर्दा आफ्नो डेटाको सुरक्षाको बारेमा सचेत रहनुपर्छ र आफ्नो व्यक्तिगत जानकारी साझा गर्दा सावधानी अपनाउनुपर्छ।

प्रविधिको प्रयोग गर्दा गोपनीयता र सुरक्षाको बारेमा ध्यान दिनु आवश्यक छ। डिप सिक जस्ता एपहरूले धेरै सुविधा दिन सक्छन्, तर यसको जोखिमहरूबारे पनि बुझ्नुपर्छ।