कम्प्युटर र ल्यापटपमा समय-समयमा ड्राइभको स्पेस समाप्त हुनु सामान्य समस्या हो। यदि तपाईंको ड्राइभ भरिएको छ र फाइलहरूको व्यवस्थापन गाह्रो भइरहेको छ भने, तलका उपायहरू अपनाएर तपाईं आफ्नो सिस्टमको स्पेसलाई राम्रोसँग व्यवस्थापन गर्न सक्नुहुन्छ।

1. अस्थायी फाइलहरू हटाउने
प्रयोग नगरेका अस्थायी फाइलहरू ड्राइभमा थुप्रिने गर्छन् जसले गर्दा स्टोरेजको स्पेस घट्न जान्छ। यसलाई हटाउनको लागि:

Settings मा जानुहोस् (WIN + I सर्टकट प्रयोग गरेर)।
System मा जानुहोस् र Storage मा क्लिक गर्नुहोस्।
Temporary Files मा जानुहोस् र यहाँ भएका अनावश्यक फाइलहरू छानेर Remove files थिच्नुहोस्। यसले तपाईंको ड्राइभमा थुप्रिएको अनावश्यक फाइलहरू हटाउँछ।
साथै, Storage Sense सक्रिय गर्नाले यो प्रक्रिया स्वचालित रूपमा हुन्छ, जसले ड्राइभमा रहेका अस्थायी फाइलहरूलाई नियमित रूपमा हटाउन मद्दत गर्दछ।
2. पुराना फाइलहरू अर्काइभ गर्नुहोस्
तपाईंका पुराना फोटो, भिडिओ, डोक्युमेन्टहरू, आदि जुन अहिलेको काममा प्रयोगमा छैनन्, तिनीहरूलाई अर्काइभ गर्न सक्नुहुन्छ। यसका लागि:

File Explorer खोल्नुहोस् र जुन फाइललाई अर्काइभ गर्न चाहनुहुन्छ, ती फाइललाई एउटा फोल्डरमा राख्नुहोस्।
फोल्डरमा राइट क्लिक गरेर Send to > Compressed (zipped) folder विकल्प चयन गर्नुहोस्। यसले तपाईंको फाइललाई ZIP फारम्याटमा कम्प्रेस गर्नेछ जसले ड्राइभको स्पेस बचाउँछ।
Windows 11 मा ZIP र TAR कम्प्रेसन फारम्याट प्रयोग गर्न सकिन्छ, साथै तेस्रो पार्टी अर्काइभिङ सफ्टवेयर जस्तै WinRAR र 7z पनि डाउनलोड गरेर प्रयोग गर्न सकिन्छ।
3. क्लाउड स्टोरेजमा डेटा ब्याकअप गर्नुहोस्
महत्त्वपूर्ण फाइलहरूलाई सुरक्षित राख्नका लागि क्लाउड स्टोरेज प्लेटफर्महरू जस्तै Google Drive र OneDrive प्रयोग गर्नु राम्रो विकल्प हो। यसले तपाईंको डिवाइसबाट फाइलहरू हटाएर क्लाउडमा सुरक्षित राख्न मद्दत पुर्याउँछ।

Google Drive ले १५ GB निःशुल्क स्टोरेज दिन्छ।
OneDrive ले ५ GB निःशुल्क स्टोरेज दिन्छ, र यदि तपाईंको Microsoft 365 लाइसेन्स छ भने १ TB सम्मको स्टोरेज उपलब्ध गराउँछ।
4. फोल्डर व्यवस्थापन गर्नुहोस्
फाइलहरूलाई व्यवस्थित राख्नका लागि राम्रो फोल्डर संरचना बनाउनुहोस्। यसले फाइलहरूलाई छिटो पत्ता लगाउन र स्टोरेजलाई व्यवस्थित राख्न मद्दत गर्छ। उदाहरणका लागि:

कामसँग सम्बन्धित फोल्डरहरू: रिपोर्ट, प्रेजेन्टेशन, आदि।
व्यक्तिगत फोल्डरहरू: फोटो, भिडिओ, यात्रा, आदि।
विद्यार्थीका फोल्डरहरू: नोट, असाइनमेन्ट, परीक्षा प्रश्नपत्र आदि।
यसले तपाईंलाई कुनै विशेष फाइलको खोजी गर्दा सजिलो बनाउँछ र फाइलहरू छिटो सम्हाल्न सकिन्छ।

5. फाइल नाम स्पष्ट राख्नुहोस्
फाइलहरूको नाम राख्दा सुस्पष्ट र वर्णनात्मक राख्नुहोस् जसले गर्दा भविष्यमा तपाईंलाई फाइललाई छिटो खोज्न सजिलो हुन्छ। उदाहरणका लागि, Project_Report_Jan_2025 वा Trip_Photo_Paris_2023 जस्ता नाम राख्न सक्नुहुन्छ।

6. अनावश्यक फाइलहरू नियमित डिलिट गर्नुहोस्
कम्तीमा महिनामा एक पटक तपाईंको ड्राइभलाई सफा गर्नको लागि अनावश्यक फाइलहरू डिलिट गर्न महत्त्वपूर्ण छ। यसका लागि:

Downloads फोल्डरमा गएर, कुनै पनि अनावश्यक फाइल हटाउनुहोस्।
पुराना र प्रयोग नगरेका सफ्टवेयरहरू अनइन्स्टल गर्नुहोस्।
Recycle Bin खाली गर्नुहोस् ताकि तपाईंको ड्राइभमा फाइलहरू थुप्रिन नदिनुहोस्।
7. सिस्टम अप्टिमाइजेसन उपकरण प्रयोग गर्नुहोस्
सिस्टमको स्पेस र कार्यसम्पादनमा सुधार ल्याउनका लागि PC Optimizer जस्ता उपकरणहरू प्रयोग गर्नुहोस्। Microsoft PC Manager जस्तो उपकरणले तपाईंको ड्राइभमा भएका अनावश्यक फाइलहरू पहिचान गरी हटाउँछ, र RAM खाली गर्छ। यसले तपाईंको सिस्टमलाई छिटो चलाउने काम गर्छ।

8. नियमित ड्राइभ क्लिनअप गर्नुहोस्
ड्राइभको सफाई नियमित रूपमा गर्नुहोस्। यदि तपाईंले माथिका सबै उपायहरू पालन गर्नुभयो भने, एक महिना वा दुई महिना पछि ड्राइभ सफा गर्नुहोस् र स्टोरेजको स्पेस बचत गर्नुहोस्। ड्राइभ सफा गर्दा फाइलहरू अझ सजिलो र छिटो पहुँच योग्य हुन्छन्।

यदि तपाईं नियमित रूपमा ड्राइभ सफा गर्नुहुन्छ र फाइलहरूको व्यवस्थापन गर्नुहुन्छ भने तपाईंको कम्प्युटरको स्पेस खाली रहनेछ र प्रणाली राम्रोसँग चल्नेछ। अस्थायी फाइलहरू हटाउने, पुराना फाइलहरू अर्काइभ गर्ने, र क्लाउड स्टोरेजको प्रयोग गरेर तपाईंको डिभाइसको कार्यसम्पादनमा सुधार ल्याउन सक्नुहुन्छ।